Sera İçerisinde Can Eriği Haberi
Türkiyenin En Büyük Tarım Portalı Tarimsalhaber
Başkent Tv Röportaj
Kemal Cüce Tarım Ltd Kanal B Röportaj
Tarımsu Tv Röportaj
Kemal Cüce Tarım Ltd Tarım Su Tv Röportaj
Para Dergisi
2009 verilerine göre 5 milyon 300 bin civarında olan badeni ağacı sayısı, son 2 yılda dikilenlerle birlikle 10 milyonu aştı. Badem bahçesi kuranlar arasında Polisan, Naksan, Balsu Gıda gibi büyük firmalar da var.
FINDIK, ceviz, antepfıstığı badem… Türkiye’nin bu ürünlerdeki payı her geçen yıl artıyor. Fındık malum, her bölgede yetişmiyor. Antepfıstığı da keza öyle. Ancak ceviz ve badem için Türkiye’nin çoğu bölgesi uygun. Cevizdeki sıkıntıyı ve üretimdeki gelişmeleri geçen hafta ele almıştık. Biraz araştırınca badem konusunda da müthiş gelişmeler olduğunu öğrendik.
Özellikle son birkaç yıldır badem ağacına ciddi bir yöneliş olmuş, öyle ki 2009 verilerine göre 3 milyon 408 bini meyve verir durumda olmak üzere 5 milyon 283 bin adet olan badem ağacı sayısı, son 2 yılda 5 milyon civarında artışla 10 milyonun üzerine çıkmış.
Badem fidanı dikimleri en çok Konya’da yapılıyor. Son 2 yılda sadece bu ilde 1 milyon badem ağacı dikilmiş. Muğla. Denizli. Balıkesir. Kahramanmaraş. Diyarbakır ve Gaziantep de öne çıkan diğer iller. Badem yatırımına büyük sermaye gruplarının da ilgi gösterdiği dikkat çekiyor. Polisan, Naksan, Balsu Gıda gibi şirketler bin dekarın üzerinde badem bahçeleri kuruyor… Badem, ülkemizde ağırlıklı olarak kuruyemiş olarak tüketiliyor. Önemli bir kısmı çikolata üretiminde, kozmetik ve ilaç sanayiinde de kullanılıyor. Resmi rakamlara göre yıllık iç badem üretimimiz 55 bin ton. Yine resmi rakamlara göre 20 bin ton da ithalat var. Ancak kaçak girişlerle birlikte içerideki üretim kadar ithalat olduğu tahmin ediliyor.
Türkiye’ye badem en fazla ABD’nin Kaliforniya eyaletinden geliyor. Bu bölgeden yılda 15 bin tonun üzerinde ithalat söz konusu. Bu miktarla ABD’nin Çin’den sonra en önemli müşterisi konumuna gelmişiz, özellikle kolay kırılabilen ve Anadolu’da “diş bademi” diye bilinen tür ithal ediliyor. ABD’den sonra en çok badem ithal ettiğimiz ülkeler Şili. Özbekistan. Kırgızistan ve Ukrayna. ABD bademinin Türkiye’ye geliş fiyatı 7 dolar. İç piyasada ise kilosu 20-25 TL anısında değişiyor.
“AMERİKAN FİDANI RİSKLİ OLABİLİR” Badem piyasasındaki bu tabloyu gören yatırımcılar fırsatı kaçırmak istemiyor. Birçok girişimci badem ağacı dikiyor. Bademe hücum haliyle fidan satışlanna da yansımış. Mersin’in Mut ilçesinde faaliyet gösteren Kemal Cüce Tarım İşletmeleri’nin yetkilisi Latif Cüce, adeta fidan yetiştiremediklerini söylüyor “Türkiye’nin her bölgesinden talep geliyor.
Bizden fidan alanlar genelde 1.000 ağaçlı, 25-30 dekarlık bahçeler kuruyor. En çok Muğla ve Denizli’den fidan talebi geliyor. Ege’nin bütün illeri. Konya, Kahramanmaraş ve Balıkesir’de badem bahçeleri kuruluyor. Bin dekarın üzerinde bile bahçe kuranlar var. Büyük sermaye gruplarının da bu alana ilgi duyduklarını şahit oluyoruz.”
Kemal Cüce Tarım İşletmeleri, yılda yaklaşık 300 bin Fidan satıyor. Latif Cüce, bunun yarısını bademin oluşturmaya başladığını vurguluyor. Ancak Cüce’nin badem yetiştireceklere önemli uyarıları var: “Fidanı dikimden sonra kötü bir sürprizle karşılaşmamak için mutlaka tüplü fidan tercih etmeliler. Bulundukları bölgelerde bu işin uzmanlarından destek almalılar. Amerikan tipi badem bazı bölgelerde riskli olabilir. Erken çiçek açar ardından don sıkıntısı yaşanır. Meyve alamazsınız. Kabuk ince olduğu için ilaç kalıntısı da kalabilir. Saklaması zordur ve kolay güve oluşturur. Amerikan bademi moda diye gözü kapalı bu fidanı dikmemek, bölgeyi ve diğer koşullan göz önünde bulundurmak gerekiyor.”
EN KALİTELİSİ DATÇA BADEMİ Badem deyincc ilk akla gelen bölge Muğla’nın Datça ilçesi. Hatta Datça bademi “dünyanın en kalitelisi” olarak kabul görüyor. Kabuğu sert ve aroması farklı olan bu ürünün toplan satış fiyatı bile 30 TL’yi bulabiliyor. Perakendede ise 6« TL’ye kadar ulaşıyor. Datçalılar da zaten bademi altın değerinde bir ürün olarak görüyor. Matta bazı ailelerin bademi saklayıp, ihtiyacı olduğunda altın gibi bozdurduğu söyleniyor.
Halen Datça ve köylerindeki 1.343 hektar alanda 268 bin 720 badem ağacı bulunuyor. Datça Kaymakamı Hamdi Ünlü’nün verdiği bilgiye göre, ilçede yılda bin 200 ton kabuklu. 250 ton iç badem, 400 ton da çağla üretiliyor. Arazi darlığı nedeniyle ağaç sayısının fazla artmadığını söyleyen Hamdi Ünlü. “Datça bademi için çalışmalar yapıyoruz. Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsüyle birlikte tescil çalışmalarına başladık. Datça bademini koruma altına alıyoruz” diyor.
ACIPAYAM’IN ADI KALDI Egeliler, özellikle de Denizli halkı bademi “payam” olarak biliyor. Zaten Denizli’nin Acıpayam ilçesi de ismini buradan almış. İlçenin dağı taşı yabani acıbademlerle dolu olduğu için bölgeye “Acıpayam” denilmiş… Gerçi Acıpayam’da bugün çok fazla badem ağacı yok. Yaklaşık bin hektarlık alanda yılda 200 ton badem üretiliyor. Acıpayam Ziraat Odası Başkanı Ercan Yıldırım. “Son dönemlerde yeni badeni bahçeleri kuruluyor. İlçemizin iklimi bu ürün için uygun. Acıpayam önümüzdeki yıllarda tekrar badem merkezi olabilir” diyor.
ANAHTAR TESLİMİ BAHÇE Ankara merkezli Başkardeşler Tarım, hemen her bölge için anahtar teslimi bahçeler kuruyor. Şirketin ortaklarından Gökhan Kardeş, badem tüketiminin hızla arttığını ve bu alanda ciddi açık olduğunu vurguluyor. Ardından da bu işe girecekler için şu öneri ve değerlendirmeleri yapıyor:
“Ceviz ve bademin sağlık için yararlan saymakla bilmez. Tüketimleri çok hızlı artıyor. Bu yüzden üretim açığı zor kapanır. Bizim tavsiyemiz büyük meyve plantasyonlarının artırılmasından yana. Tabii uygun tür ve deneyimli ekiplerle çalışıldığında ticari olarak getiri de yüksek olacaktır.
Ancak gerek küçük gerekse büyük ölçekli yatırımlar için devlet desteğinin şart olduğunu düşünüyoruz. Badem bahçesi kurmanın maliyeti değişkendir. 1 dekar bahçenin ortalama maliyeti arazi hariç bin 500TL’yi geçer”
Bahçe kurmanın maliyeti Badem fidanları cinsine ve büyüklüğüne göre 4-8 TL arasında satılıyor. Bir dekara 40 ağaç dikilebiliyor. Bunun maliyeti ise yaklaşık 320 TL Tarım Bakanlığı, dekar başına 100 TL’ye kadar destek veriyor. Bu tutar maliyetin bir kısmını karşılıyor. Sulama, yıllık bakım ve işçilik maliyetleri eklendiğinde 1 dekar bahçe kurmanın maliyeti bin 500 TL’yi geçiyor. Uzmanlar, bu İşten para kazanmak isteyenlere en az 50 dekarla başlamalarını tavsiye ediyor.
Kuruyemişteki payı yüzde 6 Ayhan GÜNEŞ Poyman Kuruyemiş CEO’su Badem ülkemizde ağırlıklı olarak kuruyemiş olarak tüketiliyor. Kuruyemiş portföyündeki payı her gecen gün artıyor. 10-15 yıl önce üretimi az olduğu için fiyatı antepfıstığı, fındık gibi kuruyemişlerden yüksekti. Şimdi aynı noktalara geldi. Tüketici daha kolay ulaşabiliyor. Atıştırmalık pazarında bademin payı yüzde 6′ya ulaştı. Ancak badem üretimi tüketimi karşılayamıyor. Mecburen ithalat var. Bu yüzden badem ağacının ve üretiminin artması için devletin verdiği destekleri yerinde buluyoruz. Nitekim bu destekler de karşılığını buluyor. Büyük badem bahçeleri yapıldığını görüyoruz. Yeni bahçeler özellikle endüstriye uygun kuruluyor. Birkaç yıla kadar badem üretimi belli bir noktaya gelecektir.